چرا در طب سنتی «صبحانه» اهمیت دارد؟
طب سنتی معتقد است که مصرف برخی خوراكی ها و نوشيدنی ها هنگام صبح يا آخر شب قبل از خواب می تواند تاثير متفاوت و مطلوبی روی سیستم بدن داشته باشد.
براي مثال نوشيدن شربت خاكشير قبل از صبحانه مي‌تواند به رفع يبوست و جوش‌های صورت كمک كند و نوشيدن دمكرده گل‌گاو زبان قبل از خواب می تواند مثل يک داروی آرامبخش عمل كند.
نظریه ابن سینا درباره صبحانه
صبح‌ها كه هنوز اول فعاليت روزانه ماست و بايد انرژي به دست بياوريم، بهتر است صبحانه خيلي كاملي بخوريم.
حفظ سلامت با صبحانه مناسب
صبحانه از وعده‌های مهم در حفظ سلامت است که باوجود توصیه متخصصان تغذیه به‌صرف آن، همچنان مورد کم‌لطفی قرار می‌گیرد. خیلی از افراد به دلیل دیر برخاستن از خواب اصلا صبحانه نمی‌خورند، برخی هم در وعده صبحانه صرفا کیک و چای یا کیک و شیر خورده و به این وعده بی‌توجهی می‌کنند، اما جالب است بدانید طب سنتی ایرانی علاوه بر اهمیتی که برای صرف صبحانه قائل است برای هر مزاجی صبحانه مناسبی را نیز پیشنهاد می‌کند.
هر صبحانه ای مناسب یک مزاج است!
طب سنتی ایرانی باوجود گستردگی برای افراد مختلف، رژیم غذایی مناسب‌شرایط و مزاج‌شان را توصیه می‌کند که این امتیاز منحصربه‌فرد این شیوه درمانی نسبت به طب مدرن است.
با توجه به این‌که طب سنتی، افراد را در دسته‌های مزاجی مختلفی طبقه‌بندی کرده صبحانه‌های مناسبی را نیز برای هر مزاج در نظر گرفته است. در ابتدا افراد باید نوع مزاج خود را بشناسند تا بتوانند صبحانه مناسب‌شان را انتخاب کنند.
پرهیز از آب سرد در صبحانه
مصرف آب زياد به‌صورت ناشتا اصلا توصيه نمي‌شود زيرا اين كار مي‌تواند اعضاي اصلي بدن را دچار سوء‌مزاج كند. درمورد آب عقايدي به اشتباه وارد فرهنگ مردم شده كه حتي در پزشكي رايج هم تاييد نشده است. براي مثال درمورد اينكه گفته مي‌شود بايد روزي 7 تا 10 ليوان آب بنوشيم، هيچ مقاله علمي در این خصوص وجود ندارد. طب سنتي به‌طور خاص معتقد است اگر آب به‌صورت ناشتا به‌خصوص خنك مصرف شود به اعصاب صدمه مي‌زند و در درازمدت مي‌تواند باعث بيماري‌هايي مثل پاركينسون و لرزش دست شود، بنابراين آب حتما بايد هنگام صبح به‌صورت گرم نوشيده شود.
صبح را با كدام نوشيدني آغاز كنيم؟
مصرف مخلوط آب گرم، عسل و آبليموي تازه به صورت ناشتا هنگام صبح هم مي‌تواند باعث نشاط شود و هم كبد را تقويت كند. براي اين منظور نصف ليوان آب جوش را با يك قاشق مربا خوري عسل و آب يك ليموي كامل مخلوط كنيد. همچنين مي‌توانيد آبليمو را با آب جوش و روغن زيتون مخلوط كنيد و بنوشيد. اگر هم يبوست مزاج هستيد يا سنگ كيسه صفرا داريد، مي‌توانيد صبح‌ها دو قاشق روغن زيتون را همراه آب يك ليموي كامل ميل كنيد.
افرادی که صبح انرژی كمی دارند
یکی از نوشيدنی های مناسب براي صبح مخلوط يك قاشق غذاخوري خاكشير، نصف ليوان آب جوش و دو حبه قند يا معادل آن شكر است. اين شربت تقريبا براي تمام مزاج‌ها مناسب است، به‌خصوص براي افرادی كه شكم‌شان سخت كار مي‌كند.
بهتر است بدانيد كه در طب سنتي يبوست، مادر تمام بيماري‌ها محسوب مي‌شود، بنابراين مصرف اين نوشيدني‌ها هنگام صبح مي‌تواند به سلامت كلي بدن كمك كند.
چه صبحانه ای مناسب افرادی است که مزاج گرم و خشک دارند؟
کسانی که مزاج گرم و یا خشک و به اصطلاح صفراوی دارند، بهتر است صبحانه‌هایی بخورند که حرارت آن‌ها را بیشتر نکند. پس خوردن عسل و سیاهدانه و مربا‌های گرم مثل مربای زنجبیل برای این افراد مناسب نیست، این‌ها می‌توانند با نان سنگک و مربای آلبالو و کمی کره، صبحانه مناسب مزاج‌شان را بخورند و مصرف گهگاهی حریره بادام و فرنی هم برای این افراد خوب است.
صبحانه مناسب افراد با مزاج سرد یا سرد و‌تر یا به‌اصطلاح بلغمی
نان سنگک و مربا‌هایی با مزاج گرم همچون مربای زنجبیل بخورند. مصرف عسل و گاهی سیاهدانه نیز به این افراد توصیه می‌شود.
صبحانه مناسب افراد با مزاج سرد و خشک یا به‌اصطلاح سوداوی
بهتر است در وعده صبحانه فرنی، حریره بادام، شله‌زرد و شیربرنج بخورند. نان سنگک و مربای به و کمی کره محلی که از سلامت آن مطمئن باشند یا خامه هم برای این افراد خوب است.
مصرف تخم‌مرغ عسلی هم در این افراد گزینه خوبی است، اما خوردن عدسی به این افراد توصیه نمی‌شود.
صبحانه مناسب افراد با مزاج گرم و تر یا به‌اصطلاح دموی
برای صبحانه نان سنگک و مربای به یا مربای سیب باکمی کره محلی بخورند، این افراد در صورتی‌که احساس حرارت زیاد می‌کنند، می‌توانند مربای آلبالو نیز بخورند.
ویژگی نان از منظر طب سنتی
نان، جزو اجزای اصلی و ثابت صبحانه بوده و از مواردی است که بهتر است در وعده صبحانه همه مزاج‌ها گنجانده شود، ولی متأسفانه امروزه به روش‌های بد طبخ می‌شود و گاهی دیرهضم بوده یا سبب سوزش سر دل می‌شود. نان تازه، گوارش خوبی دارد و مقوی است درحالی‌که نان خشک و مانده، دیرهضم است. بهتر است از مصرف روزانه انواع نان‌های سفید مثل نان تست و نان باگت پرهیز شود. وجود جوش‌شیرین در نان سبب بیماری‌های بلغمی مثل مشکلات گوارشی و… می‌شود. بهترین نان، نان سنگک خوب برشته‌شده و غیرسوخته است.
نان فطیر نوعی نان نامناسب است که عمل تخمیر در آن به‌خوبی انجام‌نشده و ترد و پوک نبوده و به‌نوعی مانده است. اغلب نان‌های محلی به‌خصوص اگر با شیر و روغن و شیرینی تهیه‌شده باشد مثل نان شیرمال و همچنین نان‌های بدون سبوس، دیرهضم و نفاخ هستند. در حال حاضر نان‌های محلی سبوس‌دار و نان سنگک تقریبا خصوصیات نان مناسب را دارند، سبوس موجود در نان دربهبود وضعیت گوارش و تأمین ویتامین‌ها به‌ویژه ویتامین گروه B نقش به‌سزایی دارد. از نان‌های تست سبوس‌دار درصورتی‌که برشته و به‌صورت سوخاری باشد نیز می‌توان استفاده کرد.
رعایت اصول طب سنتی در صبحانه
- مصرف مایعات مثل چای همراه صبحانه توصیه نمی‌شود بلکه بهتر است با فاصله‌ای یکی دوساعته چای کمرنگ ایرانی خوش‌عطر و بو نوشیده شود.
- پنیر با مزاج سردی که دارد در افراد دارای مزاج سرد توصیه نمی‌شود و بهتر است همراه کمی سیاهدانه خورده شود. از دیدگاه طب سنتی، نان و پنیر و گردو به‌عنوان یک عصرانه خوب و نه صبحانه مناسب، شناخته‌شده است.
- مصرف گردو در وعده صبحانه در صورت نداشتن مشکل گوارشی مناسب است، ولی اگر مشکل هضمی یا گوارشی دارید، بهتر است مصرف آن را تا برطرف‌شدن این مشکلات به تعویق بیندازیم.
- مصرف خیار، گوجه‌فرنگی، هندوانه، انگور و… همراه با صبحانه از عادات بدی است که بعضی افراد دارند.
- نیمرو، سوسیس و تخم‌مرغ هم مواد غذایی خوبی برای صبحانه نیستند. کله‌پاچه هم غذای خوبی از دیدگاه طب سنتی و همچنین تغذیه امروزی نیست.
- با توجه به این‌که امعاواحشای گوسفند و گاو دارای چربی‌های اشباع فراوان و کلسترول است، بهتر است مصرف این مواد در برنامه غذایی محدود شود.
آیا پنیر مناسب صبحانه است؟
- در فصول سرد بهتر است صبح‌ها وعده غذايي‌مان را با يك مايع آبكي گرم و انرژي‌بخش مثل چاي يا شير به همراه عسل يا زنجبيل يا دارچين شروع كنيم.
- سپس به‌تدريج مي‌توانيم غذاهاي تركيبي را اضافه كنيم، به اين ترتيب كه ابتدا مواد غذايي كم‌چرب و سپس خوراكي‌هاي پرچرب را مصرف كنيم تا پذيرش معده به مرور بيشتر شود.
خوردن پنير هنگام صبح چندان توصيه نمي‌شود بلكه بهتر است شب‌ها همراه گردو يا آويشن در وعده شام ميل شود.
- همچنين در وعده صبح توصيه مي‌شود از قندهاي ساده و مواد انرژي‌دهنده به مغز استفاده شود. براي مثال عسل يا خرما از آنجايي كه گرم هستند انرژي بدن را بالا مي‌برند و ما را براي فعاليت روزانه آماده مي‌كنند.
توصیه طب سنتی به افرادی که مشکلات خاص دارند
- افرادی که دچار ریفلاکس هستند، بهتر است از مربا‌های مقوی معده مثل مربای سیب، به و مربای بالنگ و پوست پسته بیشتر استفاده کنند.
- کسانی که دچار ضعف بدنی هستند، تخم‌مرغ عسلی در صورت اعتماد به‌سلامت آن و کمی کره و مربای هویج یا عسل گزینه خوبی برای آنهاست.
- افرادی که مشکل افسردگی دارند مصرف مربای گل‌گاوزبان باکمی کره محلی پیشنهاد می‌شود. فرنی، شله‌زرد، حریره بادام و شیربرنج هم پیشنهاد خوبی برای این افراد است.
- کسانی که کم‌خون هستند در کنار مصرف دارو‌های مربوط، مصرف شیره انگور گزینه خوبی به‌شمار می‌رود. مصرف مربای گل و کره محلی یا خامه هم برای افرادی که اجابت مزاج خوبی ندارند، می‌تواند مؤثر باشد.
مطالب مرتبط
