دکتر سیده مریم فاطمی – متخصص طب سنتی

آفت یک بیماری شایع دهان است که می تواند منجر به ضایعات بسیار دردناک و ناخوشایندی در محیط دهان، زبان و لثه شود.
تحقیقات نشان داده است زخم‌های آفتی سفید رنگ با محیط قرمزرنگ زمانی به وجود می آیند که سیستم ایمنیِ بیمار در مقابل یک عامل ناشناخته ضعیف می شود.

وجود این عوامل باعث حمله لنفوسیت‌ها خواهد شد و نتیجه این فرآیند پیدایش زخم‌های آفتی خواهد بود. دوره آفت حدود یک هفته است و اغلب پس از آن بدون درمان هم بهبود می‌یابد.

درمان آفت دهان

روش های متنوع و مختلفی برای درمان آفت در طب سنتی ایران وجود دارد. رعایت سبک زندگی سالم و بهداشت دهان و دندان به پیشگیری و درمان کمک می کند. همچنین:

• پرهیز از مصرف غذاهای تند وتیز و ترشی و ادویه
• عدم مصرف نوشیدنی داغ
• عدم تحریک مخاط با اصلاح دندان‌ها
• مدیریت حالات عصبی
• مدیریت خواب 

بر اساس نوع سوءمزاج درمان را معین می‌کنیم، اگر آفت‌ از نوع سودایی باشد، برگ ریحان تازه را بجوید؛ این کار را دوبار در روز تکرار کنید، هر بار می‌توانید 3 تا 5 برگ ریحان را بجوید؛ این درمان را تا بهبود آفت ادامه دهید. غرغره جوشانده بارهنگ و یا لعاب به دانه و یا نشاسته و یا مورد به درمان کمک می کند.

خواص پیاز و درمان آفت دهان

پیاز به دلیل داشتن سولفور در پیشگیری و حتی درمان آفت دهان می‌تواند موثر باشد.

دمنوش گل همیشه بهار 

دمنوش گل‌همیشه بهار یا جوشانده مریم‌گلی می‌تواند به‌ صورت دهان‌شویه برای درمان آفت از نوع بلغمی(سرسفید) بکار گرفته شود؛ برای تهیه دمنوش کمی از گیاه خشک را در آب بجوشانید و برای دهان شویه صبر کنید دمنوش سرد شود و پس از آن غرغره کنید.

پودر زردچوبه

مقداری پودر زردچوبه را با یک قاشق غذاخوری گلیسیرین مخلوط کنید تا به شکل خمیری درآید و این خمیر را مستقیماً بر روی زخم بگذارید؛ می‌توانید به جای گلیسیرین از آب استفاده کنید.

تاثیر نعناع بر درمان آفت دهان

روغن یا اسانس نعناع را مستقیماً بر روی زخم‌ها استفاده کنید تا درد آن کاهش یابد، می‌توانید دو بار در روز این کار را انجام دهید؛ سعی کنید روغن نعناع حداقل 15 تا 20 دقیقه بر روی زخم‌ها باقی بماند، سپس دهان را با آب شستشو دهید.

• خوردن ماست محلی دو بار در روز و استفاده از پنیر محلی
• خوردن روزی 3 الی 4 نوبت در روز آب پرتقال تازه می‌تواند به درمان زخم آفت کمک کند.

نکته: یکی از دلایل بروز آفت دهان، کمبود ویتامین C است، آب پرتقال تازه سرشار از ویتامین C است و استفاده روزانه‌ آن، ویتامین C مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند.

شیرنارگیل

 شیرِنارگیل به عنوان دهان‌شویه 3 تا 4 بار در روز استفاده کنید و تا بهبودی زخم‌ها ادامه دهید. می‌توانید مقدار کمی عسل را با شیرِنارگیل مخلوط کنید و از آن برای دهان‌شویه استفاده کنید.

آب شاه توت

خوردن آب شاه‌توت، راه درمانی دیگری است که باعث کاهش درد و تحریک زخم‌های دهانی می‌شود.

تخم گشنیز و درمان آفت دهان 

یک قاشق از تخم گشنیز را در مقداری آب بجوشانید، پس از سرد شدن محلول، به عنوان دهان‌شویه از آن استفاده کنید و این کار را 3 تا 4 بار و تا بهبود زخم‌ها ادامه دهید.

آب آلوئه‌ورا را 2 تا 3 بار در روز غرغره کنید و تا بهبودی زخم‌ها ادامه دهید.

پودر دارچین

مقداری پودر دارچین را با آب گرم مخلوط کنید و به عنوان دهان‌شویه تا بهبودی زخم‌ها استفاده کنید. بهتر است این محلول را صبح‌ها استفاده کنید.

بلوط

جفت بلوط، لایه نازک قهوه‌ای رنگی است که بین پوست بلوط و مغز آن قرار گرفته و به راحتی هم جدا می‌شود؛ این گیاه، اثرات بسیار مفیدی در بهبودی آفت و زخم‌های دهان دارد.

خواص سماق 

سماق را بر روی انگشت بمالند و آن را به مدت چند دقیقه روی محل آفت نگه دارند.

غوره

غوره از نظر طب قدیم ایران سرد و قابض است و در درمان ورم مخاط دهان و زخم‌های دهانی و بهبود آفت دهان موثر است.

گل پنیرک

گل پنیرک به دلیل داشتن ترکیبات شیمیایی نظیر موسیلاژ، تانن‌ها و اسانس‌های فرار دارای خواص ضد التهابی است به طوری ‌که در دهان برای درمان آفت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دهان‌شویه ختمی

استفاده از دهان‌شویه ختمی روزی چند بار و یا آغشته نمودن پنبه‌ای به آن و قرار دادن روی محل دردناک به بهبود آفت کمک می‌کند.

تخم خرفه

نگه داشتن سائیده تخم خرفه در دهان در رفع آفت دهان به خصوص اطفال موثر است.

مغز فلوس

برای تسکین درد آفت دهان می‌توان مغز فلوس بدون دانه و تخم گشنیز را به نسبت مساوی خیسانده، صاف کرده و روزی چند بار غرغره کرد.